Kategori: Makaleler

Halkalı Edirne Arası Kaç Saat? Farklı Bakış Açılarıyla Zamanın Yolculuğu Bazı sorular vardır ki ilk bakışta basit görünür ama içine derinlemesine daldığınızda birçok farklı anlam taşır. “Halkalı Edirne arası kaç saat?” sorusu da onlardan biri. Evet, bir mesafe ölçüsünden bahsediyoruz ama bu mesafenin nasıl algılandığı, kimin gözünden baktığınızla çok şey değiştirir. Gelin, bu konuyu hem objektif verilerle hem de duygusal ve toplumsal etkileriyle ele alalım. Belki de sonunda, aynı yolculuğun herkes için ne kadar farklı anlamlara geldiğini birlikte keşfederiz. Mesafe ve Süre: Rakamların Dilinden Gerçeğe Önce en temel verilerle başlayalım. Halkalı ile Edirne arası yaklaşık 230 kilometre civarındadır. Otomobille yapılan…

Toplumsal Bakışla Göz Tembelliği: Görmenin Görünmeyen Sınırları Bir sosyolog olarak, insanın yalnızca biyolojik bir varlık değil; aynı zamanda toplumsal bir ürün olduğuna inanırım. Göz tembelliği gibi tıbbi bir olguyu dahi ele alırken, bu durumun birey ve toplum arasındaki etkileşimlerle nasıl biçimlendiğini, hatta toplumsal rollerin bu sürece nasıl yön verdiğini anlamak mümkündür. Çünkü beden, toplumun taşıyıcısıdır; normlar, roller ve kültürel pratikler ise bedenin nasıl algılandığını ve değerlendirildiğini belirler. Göz Tembelliği Nedir ve Gerçekten İlerler mi? Tıpta “ambliyopi” olarak bilinen göz tembelliği, bir gözün diğerine kıyasla daha az görme kapasitesine sahip olması durumudur. Genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar ve erken teşhisle tedavi…

Babüssaade Kapısında Ne Yazıyor? Tarihî Bir Sözün Gölgesinde Toplumsal Cinsiyet ve Adalet Üzerine Düşünmek Bir Kapıdan Fazlası: Samimi Bir Giriş Bazı kelimeler vardır ki bir taşın, bir kapının ya da bir kitabın üzerine yazılsa da aslında tüm insanlığa seslenir. Osmanlı sarayının kalbi sayılan Topkapı Sarayı’nda, Babüssaade Kapısı tam da böyle bir anlam taşır. Yüzyıllardır orada duran o söz, yalnızca geçmişe değil, bugünümüze de ayna tutar. Peki, bu kapının üzerinde yazan cümleleri bugünün gözlüğüyle, toplumsal cinsiyet eşitliği, çeşitlilik ve sosyal adalet çerçevesinde okumayı hiç denedik mi? Tarihî Bağlam: “Adalet Mülkün Temelidir”in Kapısı Babüssaade, yani “Mutluluk Kapısı” ya da “Devlet Kapısı”, Osmanlı’da…

Hanönü İsmi Nereden Gelir? Tarih, Kültür ve İnsan Hikâyeleriyle Dolu Bir Yolculuk Kimi yer isimleri vardır ki, yalnızca bir coğrafyayı değil; bir kültürü, bir yaşam biçimini, hatta bir duyguyu anlatır. Hanönü de bunlardan biridir. Kastamonu’nun sakin ama tarih kokan ilçesi Hanönü’nün ismi, yüzyılların izini taşır. Bu yazıda, Hanönü’nün adının kökenini sadece belgelerle değil, o toprakların insanlarının hikâyeleriyle birlikte keşfedeceğiz. Bir Yolun, Bir Hanın ve Bir Topluluğun Hikâyesi Hanönü isminin kökeni, eski ticaret yollarına dayanır. Tarihi İpek Yolu’nun kuzey kollarından biri, Kastamonu ve çevresinden geçerdi. Bu güzergâh üzerinde, tüccarların ve seyyahların konakladığı hanlar bulunurdu. O hanlardan biri, bölge halkı için öyle…

Havan Alırken Nelere Dikkat Edilmeli? Bilimsel Merakla Gündelik Hayata Bakış Hayatta en basit görünen şeylerden biri nefes almak değil midir? Oysa nefes, yani havayı içimize çekmek, aslında en karmaşık biyolojik ve çevresel süreçlerden biridir. Bugün sizlerle “Havan alırken nelere dikkat edilmeli?” sorusunu bilimsel bir merakla, ama herkesin anlayabileceği bir dille incelemek istiyorum. Çünkü her gün binlerce kez yaptığımız bu eylem, yaşam kalitemizin en temel belirleyicilerinden biri. Havanın İçeriği: Sadece Oksijen Değil Birçok kişi soluduğumuz havayı sadece oksijen zanneder. Ancak bilimsel olarak baktığımızda atmosferin %78’i azot, %21’i oksijen, geri kalanı ise argon, karbondioksit ve eser miktarda gazlardan oluşur. Oksijen, hücrelerimizin enerji…

Geri Zekalı Nasıl Anlaşılır? Edebiyat Perspektifinden Bir İnceleme Edebiyat, kelimelerin gücünü ve anlatıların dönüştürücü etkisini en saf biçimde gösteren bir sanattır. Her kelime, bir karakterin içsel dünyasına ışık tutar; her cümle, insanlık halinin derinliklerine bir yolculuğa çıkarır. Edebiyatçılar, kelimeleri kullanırken yalnızca anlatmakla kalmaz, aynı zamanda okurun zihninde farklı düşünceler, duygular ve çağrışımlar yaratır. İşte bu yüzden edebiyat, yalnızca hikayeler anlatmakla kalmaz, aynı zamanda insan doğasının karmaşıklığını keşfetme imkânı sunar. Edebiyat, bir insanın düşünsel kapasitesini, zekâsını ve toplumsal algısını anlamanın da önemli bir aracı olabilir. Bu yazımızda ise “geri zekalı” olgusunu, edebiyat eserleri ve karakterler üzerinden çözümlemeye çalışacağız. Geri Zekalı Kavramı:…

Hamsili Pilava Maydanoz Konur mu? – Sofradan Topluma Yeşeren Bir Soru Bazı sorular vardır, sadece mutfakla ilgili değildir; bir toplumun düşünme biçimini, ilişkilerini, hatta değerlerini yansıtır. “Hamsili pilava maydanoz konur mu?” da bunlardan biri. Kimi için basit bir lezzet tercihi, kimi için geleneğe sadakat meselesi. Ama aslında bu soru, hem toplumsal cinsiyet rollerine hem de çeşitlilikle gelen zenginliğe dokunan bir aynadır. Gelin birlikte bu yeşil yaprağın sofradaki –ve hayattaki– anlamına bakalım. Kadınların Sofrası: Empatiyle Yeşeren Lezzet Karadenizli kadınlar mutfakta sadece yemek pişirmez, bir kültür yaratır. Her doğranan soğanda, her eklenen baharatta bir duygusal miras vardır. Hamsili pilava maydanoz koyup koymama…

Devletin Nefesi: En Tehlikeli Akciğer Hastalıkları Üzerine Siyasal Bir Okuma Bir siyaset bilimci için toplum, yaşayan bir bedendir. Kurumları damarlar, ideolojileri sinir sistemi, yurttaşları ise o bedene can veren hücrelerdir. Peki ya devletin akciğerleri? Onlar, toplumun nefes almasını sağlayan adalet, eğitim, sağlık ve medya gibi kurumlarıdır. Fakat bazen bu kurumlar tıkanır, bazen de virüs gibi yayılan güç ilişkileri o nefesi keser. Tıpkı insanda olduğu gibi, bir toplumun da akciğerlerini çökerten hastalıkları vardır. Bu yazı, “en tehlikeli akciğer hastalıkları” kavramını biyolojik bir gerçeklikten çıkarıp iktidar, ideoloji, kurumlar ve vatandaşlık üzerinden yeniden okuyacak. Toplumun Akciğerleri: Kurumların Solunum Kapasitesi Bir bedende akciğer ne…

Asist Kralı Kim Türkiye? — Felsefi Bir İnceleme Bir filozofun gözüyle bakarsak, “asist kralı kim?” sorusu yalnızca istatistiksel bir yarışmaya dair değildir; insanın başarıya, paylaşıma ve işbirliğine dair temel değerlerini ve kavrayışını tartışmaya açar. Asist, golü doğrudan yaratamayan ama o golün doğmasına zemin hazırlayan eylemdir. Dolayısıyla “asist kralı” unvanı, görünmez emeğin, katkının ve işbirliğinin görünür kılınmasıdır. Bu bağlamda, bu unvanı kimin taşıdığı sorusu, salt futbolun bir konusu değil; etik, epistemoloji ve ontoloji düzeylerinde düşünmemizi gerektiren bir sorudur. Öncelikle teknik bir tespitle başlayalım: Türkiye Süper Lig’de 2025-2026 sezonu itibarıyla en çok asist yapan oyuncular Transfermarkt verilerine göre listelenmektedir. [1] Ancak “asist…

Ceride-i Havadis Hangi Padişah Zamanında Çıktı? Geleceğe Işık Tutan Bir Tarihsel Yolculuk Bazen geçmişin sayfalarına dalıp giderken, aklıma hep şu soru takılır: Eğer tarihte bir anı değiştirebilseydik, bugünkü dünyamız nasıl olurdu? Ceride-i Havadis’in çıkışı da işte böyle bir dönüm noktası… Bir padişah döneminde atılan bu adım, aslında geleceğin medya düzenine, toplumun haber alma biçimlerine ve hatta kadınların ve erkeklerin dünyayı algılayışına dair ipuçları taşıyor. Gelin bu konuyu birlikte irdeleyelim, hatta belki de geleceğe dair yeni fikirlerin kapısını aralayalım. Ceride-i Havadis: Osmanlı’nın İlk Özel Gazetesi Ceride-i Havadis, 31 Temmuz 1840 tarihinde II. Mahmud’un ölümünden sonra tahta çıkan Sultan Abdülmecid döneminde yayımlanmaya…